ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਭੁੱਲਰ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰਾਜਨੀਤਕ ਪਰਿਪੇਖ

ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਭੁੱਲਰ ਨੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਪਰਿਪੇਖ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ । ਸਾਡੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪ੍ਰਬੰਧ ਦਾ ਵੇਗ ਕੁਝ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਵਿਦਰੋਹੀ ਚੇਤਨਾ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਪ੍ਰਬੰਧ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਖੜ੍ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਭੁੱਲਰ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਪੇਂਡੂ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਹਨ। ਸਾਡਾ ਅਰਥ ਚਾਰਾ ਕੁੱਝ ਇਸ ਭਾਂਤ ਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਹੋਂਦ ਪੈਸੇ ਅੱਗੇ ਨਿਗੂਣੀ ਹੋ ਕੇ ਰਹਿ ਗਈ ਹੈ । 'ਰੋਹੀ ਬੀਆਬਾਨ', 'ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਲਿਸ਼ਕ', 'ਉਮਰ ਕੈਦ ' , 'ਰੇਸ਼ਮ ਦੀ ਛੋਹ' ਸਾਡੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਮਾਜਿਕ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਸੰਕਟ ਨੂੰ ਭੋਗਦੇ ਹਨ| ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਪ੍ਰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦਾ ਅਧਾਰ ਪੈਸਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । 'ਰੋਹੀ ਬੀਆਬਾਨ' ਦਾ ਪਾਤਰ 'ਉਹ'  ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਆ ਕੇ ਮਨੁੱਖੀ ਹਮਦਰਦੀ ਨੂੰ ਤਰਸ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬੱਚੇ ਦੀ ਤਕਲੀਫ਼ ਦੇ ਨਾਲ - ਨਾਲ  ਉਸ ਨੂੰ ਬੱਚੇ ਦੇ ਰੋਣ ਕਾਰਨ ਗੁਆਂਢੀਆਂ ਦੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਸਿਆਣੀਆਂ ਬੁੜੀਆਂ ਯਾਦ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਹੜੀਆਂ ਦੁਖਦੇ ਸੁਖਦੇ ਭੱਜਦੀਆਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਸਨ। ਪੇਂਡੂ ਵਰਤਾਰੇ ਵਿਚ ਅਜੇ ਵੀ ਮਨੁੱਖੀ ਹਮਦਰਦੀ ਅਤੇ ਮੋਹ ਬਾਕੀ ਹੈ । ਇਸੇ ਕਾਰਨ ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਨੂੰ ਵੱਸਦਾ ਰਸਦਾ ਸ਼ਹਿਰ ਰੋਈ ਬੀਆਬਾਨ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਭੁੱਲਰ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪੱਖ ਤੋਂ ਚੇਤਨ ਲੇਖਕ ਹੈ । ਕੋਝੀ ਅਤੇ  ਗੰਦੀ ਸਿਆਸਤ ਨੂੰ ਉਸਨੇ ਸ਼ਿੱਦਤ ਨਾਲ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਹੈ,  ਜਿਸ ਦੀ ਮਿਸਾਲ 'ਤਾਮਰ ਪੱਤਰ'  ਨਾਂ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਲਹਿਰਾਂ ਅਤੇ ਦੌਰਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ 'ਵਖ਼ਤਾਂ ਮਾਰੇ 'ਅਤੇ 'ਮੋਰਚੇ' ਕਹਾਣੀ ਰਾਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਵਖਤਾ ਮਾਰੇ 1972 ਦੇ ਮੋਗਾ ਗੋਲੀ ਕਾਂਡ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਹੈ। ਅਤੇ ਮੋਰਚੇ ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਇੱਕ ਝਲਕ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ। 'ਫੱਤੂ ਮਰਾਸੀ',  'ਬਿਰਲਾ ਵਿਚੋਂ ਝਾਕਦਾ ਹਨੇਰਾ',  ਅਤੇ 'ਕੀ ਜਾਣਾ ਮੈਂ ਕੌਣ' ਅਜੋਕੇ ਫਿਰਕੂ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹਨ।

 
ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਭੁੱਲਰ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਭੁੱਲਰ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਪੁੱਜਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਗਿਣਤੀ ਦੇ ਅਮੀਰਾਂ ਦੇ ਘਰ ਰੁਸ਼ਨਾਉਣ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਿਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਉਸ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਸੂਝ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਵੀ ਜਾਂਦੇ ਹੋਏ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵੰਡ ਕਰਵਾ ਗਏ ਤਾਂ ਕਿ ਮਗਰੋਂ ਲੋਕ ਏਕਤਾ ਵਿੱਚ ਨਾ ਰਹਿ ਸਕਣ। ਅੱਜ ਇੰਨੇ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਵਿੱਚ ਓਹੀ ਰਣਨੀਤੀ ਕਾਇਮ ਹੈ । ਸਮਾਜ ਦੀਆਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਤਾਕਤਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਸਕ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਧਰਮ ਦੀ ਆੜ ਵਿਚ ਲੈਕੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦਾ ਗੰਦਾ ਖੇਡ ਰਹੇ ਹਨ| ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਾਲੇ  ਨੇਤਾ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਉੱਪਰ ਜ਼ੁਲਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਅਸੀਂ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਭੁੱਲਰ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰਾਜਨੀਤਕ ਪਰਿਪੇਖ  ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਸਿਮਰਨਜੀਤ ਕੌਰ

SHIPS